Tırlarda Remork (Dorse) Çeşitleri
Tenteli Dorseler
Tenteli dorseler kuru yük , paket yükler, paletli yükler veya zaman zaman dökme yüklerin taşınabildiği araçlardır. Tanteli dorse denmesininin sebebi kasa üzerine metal çatı yapılarak üzerine tentenin yerleştirilmesi ile tenteli hale getirilmiş olur. Uluslararası lojistik taşımalarda kullanılan araçlardır. Neden uluslararası lojistik de bu tür tenteli araçlar kullanır denir ise çünkü bu araçlar gümrüklü mal taşıdığından gümrük kontrol sonrası mühürleme yapılarak araç komple kapatılır ve Yol güzergahında çalınmadan, ıslanmadan veya kargo başına bir iş gelmesin diye bu şekilde tedbir de alınmış oluyor. Uluslararası yollarda acık kasa şeklinde gümrüklü malzemelerin taşıması yasaktır tabiki paletli, kolili ve birden fazla , küçük kargo taşıyan araçlar için geçerlidir.
Tenteli dorselerin ; mega, maksima, normal, pilot dorse gibi çeşitleri vardır bunlar arasındaki fark ise ölçü ve hacim farklarıdır. Yapısal olarak teknik açıdan bir farkları yoktur.
Dingil sayıları 3 tür, Verilen ruhsat taşıma kapasitesi 27 ton dur. Boş ağırlıkları ortalama 7 ton civarıdır.
Mega tenteli dorse ölçüleri : 13.70 cm x 2.48 x 3.00 m (uzunluk x en x yükseklik)İçten ölçüleridir.
Maksima tenteli dorse ölçüsü; 13.60 x2.45 x 2.85 m ( Uzunluk x en xyükseklik)
Normal tenteli dorseler ; 13.60 x 2.44 x2.65 m (uzunluk x en x yükseklik )
Bu araçların dıştan ölçüleri : 13.60-13.70 x 2.55 x 4.00 m (boy xen xyükseklik),
Bu araçlarda yüksekliği etkeliyen faktör kullanılan lastik ebatlarının farklılığıdır. Mega ve maksima araçlarda çekiciler küçük lastikli aracalardır.
Tekstil Dorseleri
Tekstil dorsesi veya askılı dorse de dediğimiz bu yarı remork araçların kasaları komple metal ile kapalıdır ve dorse yan duvarlarına yapım aşamasında yerleştirilmiş ve birbirine bakan simetrik yüzlerce boş daireden yapılmıştır. Bu daireler birbirlerini karşılar ve iki daire içine geçecek şekilde metal borular ile birbirine bağlanır yani gardrobunuzdaki metal boru gibidir ve pakete girmeyen askıda gitmesi gereken tekstil ürünleri bu askıya asılarak hiçbir zarar vermeden ütüleri bile bozulmadan taşıma imkanı doğmuş olur.
Bu boruları çıkardığınız zaman paket ve palet ,çuvallı gibi yükleri de taşıyabilirsiniz fakat sadece arka kapaktan yükleme yapabilirsiniz , başka bir açılamaz.
Ölçü ve teknik özellikleri tenteli dorse ölçülerindedir, çok az ölçü farkalrı çıkar.Aynı ruhsat tonajındadır.
Frigofrik Dorseler
Frigofrik dorseler ,soğuk zincir taşımasında kullanılması zorunlu araçlardır. Çünkü taşınan malzemeler çabuk bozulabilecek meyveler, sebzeler, et süt ürünleri, bazı çiçek türleri gibi ……..Bu ürünler belli bir sıcaklık derecesinde taşınması gerekir bazıları eksi derecede giderken, bazıları sabit artı derecede gitmesi gerekir. Bu dorselerin yapısı evdeki buzdolaplarına benzetebiliriz , zaten aynıdır.
Sogutuculu dorselerin ölçüleri de diğer yarı remork dorseler gibidir, 3 dingillidirler, 27 ton ruhsat tonajları vardır.
13.38 x2.50x 2.70 m ( boy –en-yük) (içten içe ölçüleridir), boş ağırlıkları 8 ton civarıdır.
Jumbo dorseler
Düz dorselere göre şaşeleri ve yapıları güçlü dorselerdir ve deveboyun kısmı ile çekiciye bağlıdır. Deveboyun kısmı 4 m civarındadır, arkada havuz kısmı vardır ortalama 9.50 m boyundadır, uzunlukları 13.60 m, eni ise 2.55 m dir. Jumbo dorseler tenteli olarak da kullanılmaktadır, sal kasa şeklinde son zamanlarda kullanımı artmıştır çünkü havuzun yerden şase yüksekliği 95 cm gelmektedir, son yıllarda palet sisteminin düz araçlara göre ayarlanması Jumbo dorselerin tenteli olarak kullanılmasını etkilemiştir.
Canlı Hayvan Dorseleri
Canlı hayvan dorseler ülkemizde yok gibidir, bazı ülkelerde Jumbo dorse şeklinde özel dizayn edilmiş, kapalı ama pencereleri olan , hayvanların rahatça istif edilmeden taşındığı dorselerdir, bu dorselerede aynı zamanda yarı remork denir. Ölçüleri tenteli dorselerden çok az farklıdır.
Tanker Dorseler (sıvı –yakıt taşıma)
Tanker dorseler yarı remork olarak üretilen, 3 dingilli, şaşe üzerine oturtulmuş tankerden ibarettir. Bu araçlar ile gıda şurupları, yakıt,yanıcı, yakıcı, tehlikeli maddeler taşınmaktadır, ortalama hacimler, tankın yapısına göre 35-40 m3 hacimlidirler. Arac üzerinde taşıma yapılırken tehlikeli madde ekipmanlarının , araç sürücüsünün de ADR ehliyetine sahip olamsı gerekir.
Yat ve Tekne Dorseleri
Yat ve tekne dorseleri özel yapım araçlardır. Diğer dorseler ile de yat taşımak mümkündür. Fakat yatlar çok özel deniz araçları olduğundan pahalıdır ve uygun araçlar ile taşınması tercih edilmektedir. Yat taşınırken altı düz olmayanlar için yatın altına mecburen cradle adlı sabitleme iskeleti olması gerekir, bu cradle in ortasına yat yerleştirilerek sabitlenir.
Fakat gerçek yat dorselerin de bu cradle ye gerek yoktur, dorse sağlı –sollu olmak hidrolik kollar ve kolların üzerinde yat gövdesine zarar vermeyecek şekilde lastikler yerleştirilmiştir kaplama şeklinde ve yat bu kolların arasına konduğu zaman otomatik hidrolik kollar yatı düz tutar ve taşıma işlemi yapılır.
Yat dorseleri farklı büyüklüklerde, farklı özelliklerde yapılabilmektedir.
Damper Dorseler
Damper dorseler çelik alaşımdan imal edilen ağır yüklere dayanıklı ve hidralik sistem ile dampirin kaldırılıp indirildiği sistemden oluşur. Bu dorseler ağır yükte çalıştığı çok uzun değildirler. Daha çok inşaat lojistiğinde, liman içi lojistiğinde, şantiyelerde , yol yapımlarda çalıştırılmaktadır.
Otomobil Taşıma Dorseleri
Otomobil taşıma dorseleri de yine taşınacak araçlara göre ayarlanabilen dorselerdir ve tentesiz direkt açık olarak otomobil, çekici, özel araçların taşınmasında kullanılır. Dorse uzunluğu 17.50 m ortalamadır. Diğer tırlara göre bu araçlar 22.00 m kadar uzunluğunda izin almaksızın yol gidebilirler.
Kamyon Remork Dorseler
Kamyon ve arkasına bağlanabilen bir remorkdan oluşan katar sistemine kamyon remork araçlar denir. Remork kısmı okludur ve çıkarılıp takılabilir. Kamyon remork aracın katar uzunlu 18.50 m, eni 2.55 x yüksekliği 4 m dir. Hacimce büyük araçalradır daha çok lastik, plastik, kauçuk gibi hacmi fazla ağırlığı az olan taşıamarda çok uygundur. Gümrüklerde hem kamyon hemde remork ayrı ayrı gümrüklenir. Tenteli olanlarda var, tentesiz olarak çalışan araçlarda vardır. Kamyon remorkun bir avantajı da remorku bırakıp yüklemeye gidebilirseiniz, zamandan ve yakıtdan faydanız olabilmektedir.
Konteyner Dorseleri
Konteyner dorseleri konteyner taşımak üzere yapılan dorselerdir, hem 40 DC , hemde 20 DC lik konteyner taşıyan araçlardır, uuzunlukları 12.20 konteyner boyundadır, tüm özellikleri konteynerlere göre düzayn edilmişlerdir. Tüm konteyner dorselerine konteyner kilidi denen aparat yapılır ve konteyner yüklendiği zaman bu kilitler dorse ile konteyneri birbirine sabitler, konteyner kilidi olmazsa büyük riskler oluşturur., Mutlaka konteyner kilidi olmalıdır. 20 DC lik konteyner içinde yarım dorseler kullanılır yine onlarda da konteyner kilidi mutlaka olur.
Silobaz Dorseler
Silobaz dorseler daha granül hammaddeler, çimento gibi tehlikeli maddeye girmeyen dorselerdir, bu siloboz dorseler yine özel yapım dorselerdir. Belli bir çalışma basıncına ihtiyaç duyarlar, Çelikden imal edilirler, Ölçüleri ortalam tenetli araçlardan daha düşüktür.
Lowbed Dorseler ve Çeşitleri
Sabit Lowbedler
Lowbed araçlar bir çekici vasıtası ile çekilerek götürülen ağır nakliye ve özel taşımacılık da kullanılan yapıları ve konstrüksiyon açısından özel yapım araçlardır. 2 dingilden başlayarak çok dingilli olabilir.
Uzayabilmeleri, genişleyebilmeleri gibi özellikleri yoktur, geniş yüklerde yanlarında çelik halkalar yapılmaktadır, bu halkalar üzerine kalaslar konularak genişletme işlemi uygulanır, yerden şaşe yükseklileri min 90 cm dir. Uzunlukları değişebilir. Deveboynu ile Çekici pimine bağlanır.
Yol durumunda katar uzunluğu 16.50 x2.55 x 4.00 m (boy-en-yük)- geçtiği zaman özel izin almak zorundadır, katar ağırlıkları da 40 tonu geçtiği zaman yine karayolları özel izin yol belgesi almak zorundadır, bu tüm ülkelerde geçerlidir.
Açılır Tip Lowbed Dorseler
Açılır lowbed dorseler yapılış ölçüsüne göre geriye doğru bir pim vasıtası ile 10-25 m açılabilir. Yine yanlara doğru dorse genişleyebilir. Bu dorselerde 8 aksa kadar yapılır, 8 aksdan büyük olanlar daha çok hidrolik olarak adalnadırılır, dorsenin yerden şase yüksekliği 90 cm dir. Karayollarında özel yol izin belgesi almak zorunda ve escort araç kullanma zorunluluğu vardır. Teknik yapısı ve kesit alanı ağır yük taşımasına göre yapılır. Çelik alaşım malzeme kullanılır. Yük sabitleme noktalarıve kancaları aynı şekilde ağır tonaj yüklere göre hesaplanarak yapılmaktadır.
Havuzlu Lowbed Dorseler
Havuzlu lowbed dorseler ,ortasında bir havuzu olan dorselerdir. Bu lowbedlerin havuzları yapısına göre açılır özelliktedir, sabit havuzlu olanlarda doğal olarak vardır fakat tercih edilen açılır havuzlu lowbed dorselerdir. Bu havuzlu dorseler yer yüzeyine 30 cm kalana kadar indirilebilir, bu havuzlı dorseler enlemsine de açılabilmektedir, yine bu dorseler hidrolik bir sistem ile öndeki çekici çıkartılarak lastikli iş makinalarını ön tarafdan yüklemek mümkündür. Havuzlu lowbed araçlar çok yüksek malzemlerin taşınamsında kullanılırlar, yol durumuna göre 4.50 m yüksekliündeki parçalar bile taşınabilir.
Bu araçlarda katar uzunlukları fazla olduğundan , yol durumunda karayolları özel izin yol belgesi ve escort araç kullanma zorunluluğu vardır. Bazı ülkelerde boşken dahi aynı zorunluluğu göstermektedir.
Kanat ve Direk taşıma Dorseleri
Kanat dorseleri veya direk dorsleri çok uzun olan rüzgar gülü kanatları, gemi direkleri, yada özel yapım uzun malzemelerde kullanılır. Uzayabilen araçlardır, fakat uzasada ana dorseye bir bom vasıtası ile bağlıdır. Yükün durumu ve açılır özelliğine göre 40-50 m açılabilme veya daha fazla açılabilme özelliğindedir.
Son zamanlarda üretilen hidrolik kanat dorseleri kullanılmaya başlanmıştır. Çalışma prensibi olarak kanatların baş kısımları hidrolik dorse aparatına yerleştiriliyor ve hareket halinde tır devam ederken bu hidrolik aparat rüzgar kanadını döndürerek virajları kolayca aldırabiliyor, çapı küçük virajlarda bile bu hidrolik sistem rüzgar gülünü havaya nerede dik tutarak viraj engellerini aşabiliyor.
Hidrolik kanat dorseleri
Doly
Modüler Hidrolik Platformlar
Kendi Yürür platform Dorseler
Askı Sistemli Hidrolik platformlar
Kadir Yıldız
