DOZER NEDİR
Dozer bir iş makinasıdır. İnsan gücü ile haftalar alabilecek işleri kısa zaman aralığında tamamlayabilen güçlü makinalardır.
Toprak yüzey seviyesinde veya eğimli arazilerde her tür malzemenin toplanması, serilmesi, tesviye edilmesi, düzeltilmesi ,doldurulması, arazi çalışmalarını yapan lastik tekerleli ve paletli iş makinalarıdır.
‘’Dozer gibi adam’’ dendiği zaman güçlü adam ifade edilir , dozerler de 850 Beygir Gücü dizel motorlara sahiptirler buda itme ve çekme de ne kadar güçlü olabileceklerini gösterir. Kendi ağırlıkları 20-80 ton civarıdır. Bıçak genişlikleri en büyük makine da 3.6 m yükseklik x 7.4 m genişliğinde bir seferde 90m3 hacmi itebilmektedir ve 153 ton çalışma ağırlığına sahiptir.
Altyapı hizmetlerinin yapılmasında önemli bir iş makinasıdır, yol yapım çalışmalarında, dolgu yapımların da, yol genişletme işlerin de, baraj-gölet yapımlarında, temel kazı çalışmalarında, maden sahalarında, mermer ocaklarında ve bu makinaları he zaman arazi çalışmalarında görebiliriz.
Hatta askeri alanda mayın temizleme işi yapan dozerler , mayına dayanıklı üretilerek kullanılmaya başlanmıştır.
Dozerler , traktör dozer olarak sınıflamaya sokulmaktadır.Traktör dozer, kendinden tahrikli, dozer ataşmanlı , kesme, malzeme itme, araziyi biçimlendirme veya bağlı ataşman sayesinde riperleme veya vinç çekme gibi çekme veya itme amaçlı kullanılan, ayrıca skreyperi itme veya çeki demiri ile çekme gibi ilave uygulamaları içeren makinalar olarak tanımlanırlar.
Dozerlerin arkasında bulunan çelik den üretilmiş ayaklar bulunur bunlara riper (kazayağı) denir. Sertleşmiş-katılaşmış zeminler dozer bıçağı ile alınamadığı zaman bu ayaklar ile istenilen derinlikte zeminin yumuşatılmasına yarayan parçalardır.
Dozer Çeşitleri
Hareket iletim Sistemlerine Göre Dozerler
- Tork Konverterli Dozer
- Hidrostatik Dozer
Hidrostatik paletli dozerlerde hareket iletimi motordan tahrik alan iki adet hidrostatik pompanın sol ve sağ cerleri tahrik eden iki adet motoru döndürmesi sayesinde olur. Cer ünitesi çift kademeli planet dişli sistemine sahiptir. Makinanın frenlenmesi son tahrikteki hidrolik kavramadiskleri ile yapılmaktadır. Paletler düz veya üçgen palet olabilir.
Bıçak Fonksiyonlarına Göre
Bıçakların makina ve zemine göre pozisyonları, dozerlerin değişik iş ve fonksiyonları yerine getirmek amacıyla mekanik veya hidrolik olarak değiştirilebilir. Bu değiştirilen pozisyonlara göre de Buldozer, Angildozer, Tiltdozer gibi isimler alırlar. Bu isimler makinanın işlevini belirtir. Her üç fonksiyonu da sağlayabilen dozerler mevcuttur.
Buldozer (Düz Bıçaklı)
Dozer bıçağının düz durumudur. Makinanın boyuna eksenine göre bıçak bu eksene dik konumdadır. Yatay eksene (zemine) de paraleldir.
Bıçak kolları (alt) her iki yanda tek noktadan bağlanabilmektedir. Arkadaki bağlantılar düz paletli ve üçgen paletli makinalarda doğrudan yürüyüş şasisine yapılmıştır.
Bıçağın bu pozisyonunda dozer; kazma, dozerleme, yığma, düzeltme ve bir başka makinaya itme görevlerini yapabilir.
Angıldozer (Açılı Bıçaklı)
Dozer bıçağı bu pozisyonda yine yatay eksene (zemine) paraleldir, ancak makinanın boyuna eksenine dik konumda değildir. Sağa veya sola açılı durmaktadır. Bıçak kolları C şasisine iki yanda ç ayrı noktadan bağlanabilmektedir. Makinanın sol tarafından öndeki mihver muylusuna, sağ tarafından arkadaki mihver muylusuna bağlandığı gibi bunun tersi olarak sol arka ve sağ öne bağlanabilir. Bu durumda sağa ve sola yaklaşık 250 civarında bıçak açısı verilmiş olur.
Bıçak her iki yandan ortadaki mihver muylularına bağlanırsa buldozer durumu elde edilir.
1. Bıçağa sağa veya sola acı vermekle makina kazma, kesme ve serme işlemlerini daha verimli yapabilir.
Tiltdozer (Eğimli Bıçaklı)
Dozer bıçağı bu pozisyonda makina eksenine dik, yatay eksene (zemine) açılı konumdadır. Tilt açısını verebilmek için ayarlanabilen üst bıçak kolları kullanılır. Bir taraftaki kol manivela ile döndürülmek suretiyle uzunluğu arttırılır, diğer taraftaki kol tersine döndürülerek kısaltılırsa bıçak bir tarafa doğru dönme hareketi yapar.
Kollardan biri (sağa veya sola) vidali (mekanik ayarlı), diğeri hidrolik kontrollü olabilir. Operatör mahalinden kumanda edilmek suretiyle hidrolik silindire haiz kolun uzunluğu değiştirilebilir. Diğer kol döndürülmek suretiyle uzunluğu ayarlanabilir. Her iki kol da hidrolik olarak ayarlanabilen dozerler mevcuttur.
